ΓΙΑ ΤΟ ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΜΑΡΟΥΣΙΟΥ

 

Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων του Δήμου Αμαρουσίου: Πιστός υπηρέτης της στρατηγικής του κεφαλαίου για τη διαχείριση των αποβλήτων

Το Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΤΣΔΑ) του δήμου, ολοκληρώθηκε τον Απρίλη του 2021 και εγκρίθηκε ομόφωνα, εν κρυπτώ και παραβύστω χωρίς προηγούμενη δημοσιοποίησή του, από την Επιτροπή Ποιότητας Ζωής (ΕΠΖ)του δήμου στη συνεδρίαση της 25.5.21. Η δημοτική παράταξη του ΣΥΡΙΖΑ, παρούσα στη συνεδρίαση, απείχε από τη συζήτηση δίνοντας έτσι ψήφο ανοχής στο αντιλαϊκό ΤΣΔΑ. Και όλο το θέμα θεωρήθηκε λήξαν χωρίς να τεθεί για συζήτηση και λήψη απόφασης στο Δημοτικό Συμβούλιο, ούτε καν προς ενημέρωση, παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις των συμβούλων της Λαϊκής Συσπείρωσης, του συνδυασμού του ΚΚΕ στο δήμο. Δείγμα κι αυτό γραφής του «δημοκρατικού ήθους» της Διοίκησης Αμπατζόγλου και μάλιστα για ένα ΤΣΔΑ, που χρειάζεται τροποποίηση ώστε να προσαρμοστεί στις διατάξεις του πρόσφατου Ν.4819/2021.

Σε κάθε, όμως, περίπτωση τα παραπάνω καθόλου δεν επηρεάζουν το περιεχόμενο του ΤΣΔΑ, πιστός υπηρέτης της στρατηγικής του κεφαλαίου για τη διαχείριση των αποβλήτων. Που είναι και θα παραμείνει αντιλαϊκό μέχρι το κόκκαλο, αφού κοινή στόχευση των αστικών κομμάτων, και ως προς τη διαχείριση των αποβλήτων, είναι η δημιουργία πρόσθετου χώρου για την παραπέρα επένδυση υπερσυσσωρευμένων κεφαλαίων με ικανοποιητικό ποσοστό κέρδους. Άλλωστε δεν κρύβει ότι φιλοδοξεί να αποτελέσει ως προς το ταξικό του περιεχόμενο «μικρογραφία» του νέου αντιλαϊκού Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ – 2020) κατ΄ επιταγή (α) τεσσάρων οδηγιών του 2018 της ΕΕ και (β) των συναφών προβλέψεων του τότε νομοσχεδίου της ΝΔ για τη διαχείριση των αποβλήτων και τώρα Ν.4819/2021, στις ίδιες ευρωενωσιακές ράγες με αυτές του ΣΥΡΙΖΑ (ΕΣΔΑ – 2015, Ν.4447/2016, Ν.4496/2017, Ν.4609/2019 για την περιβαλλοντική εισφορά, ΚΥΑ 31606/2019 για την τιμολογιακή πολιτική των ΦΟΔΣΑ - Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων).

Στην κατεύθυνση της πιο πάνω ενιαίας στρατηγικής του Ευρω-ενωσιακού κεφαλαίου ευνοούνται ιδιαίτερα:

   - Η μερίδα εκείνη που ασχολείται με την παραγωγή του εξοπλισμού αποκομιδής και, κυρίως, επεξεργασίας των αποβλήτων (Μονάδες Επεξεργασίας Σύμμεικτων Αποβλήτων - MEA, μονάδες καύσης αποβλήτων και βιομάζας, Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών-ΚΔΑΥ κ.ά.) καθώς και οι κατασκευαστικοί όμιλοι, που αναλαμβάνουν την κατασκευή και ιδιαίτερα τη λειτουργία των υπόψη μονάδων περιλαμβανόμενης και της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

    - Το βιομηχανικό εκείνο κεφάλαιο, που αξιοποιεί τα ακριβοπληρωμένα από τα λαϊκά νοικοκυριά ανακτώμενα υλικά:

• είτε για την ενεργειακή τους εκμετάλλευση από τις τσιμεντοβιομηχανίες, και μάλιστα επί πληρωμή τους(!),  και από ενεργειακές μονάδες μαζικής καύσης, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε βάρος του υγείας των λαϊκών στρωμάτων και του περιβάλλοντος,
• είτε για την ενσωμάτωσή τους στην παραγωγική διαδικασία ως δευτερογενής πρώτη ύλη (χαρτοβιομηχανία, βιομηχανία πλαστικών, χύτευσης μετάλλων, υαλουργία κλπ) έναντι πινακίου φακής.

Στο πλαίσιο αυτό το ΤΣΔΑ Αμαρουσίου κάνει ό,τι μπορεί για να εξωραΐσει τους μηχανισμούς αφαίμαξης των λαϊκών στρωμάτων μέσω των περιβόητων «οικονομικών εργαλείων», που τροφοδοτούν οικονομικά το όλο εγχείρημα. Εργαλεία που είχε ήδη θεσπίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση και πρώτος ενσωμάτωσε ολοκληρωμένα στο εθνικό δίκαιο ο ΣΥΡΙΖΑ. Ακολουθώντας την πάγια τακτική των απολογητών της καπιταλιστικής τάξης πραγμάτων το ΤΣΔΑ αντιστρέφει την πραγματικότητα κάνοντας το μαύρο άσπρο:

   - Εκθειάζει σε ξεχωριστό κεφάλαιο το σύστημα Πληρώνω όσο Πετάω» (ΠοΠ) με τη διαβεβαίωση ότι «ενισχύουν την εφαρμογή της αρχής ‘’ο ρυπαίνων πληρώνει’’…». Σύστημα που στοχοποιεί την εργατική - λαϊκή οικογένεια, που θα φορτωθεί μέσω των ανταποδοτικών τελών καθαριότητας το σύνολο σχεδόν του διαχρονικά αυξανόμενου κόστους διαχείρισης των δημοτικών απορριμμάτων καθώς οι εγκαταστάσεις και τα γραφεία των επιχειρηματικών ομίλων θα χρεώνονται στο εξής ψίχουλα. Και για την πιο συστηματική και αποτελεσματική εφαρμογή τους, το ΤΣΔΑ προβλέπει την κατά προτεραιότητα μελέτη και εφαρμογή πιλοτικής εφαρμογής τους στο Μαρούσι.

   - Το ίδιο επιχειρείται και με την αρχή της «διευρυμένης ευθύνη του παραγωγού» προϊόντων για όσα απόβλητα προέρχονται από τα προϊόντα που παράγει και εμπορεύονται οι επιχειρηματικοί όμιλοι. Το ΤΣΔΑ αποδίδει πλήθος «ευεργετημάτων» στην εφαρμογή της αρχής αυτής που θεσπίστηκε με το Ν.4496/2017 του ΣΥΡΙΖΑ και αναβαθμίστηκε με το Ν.4819/2021 της ΝΔ. Πρόκειται, όμως, για «ευθύνη» που φορτώνεται εντέλει στα λαϊκά νοικοκυριά. Εμβληματικό παραμένει εδώ το παράδειγμα του συστήματος των «μπλε κάδων» της ΕΕΑΑ ΑΕ, που εκπροσωπεί τους βιομηχανικούς και εμπορικούς ομίλους παραγωγής και εμπορίας συσκευασμένων προϊόντων, που ενώ υπόκεινται τυπικά στην υπόψη «διευρυμένη ευθύνη», ο λογαριασμός πηγαίνει τελικά στα λαϊκά νοικοκυριά.

Το ΤΣΔΑ αποδέχεται, επίσης, και το χαράτσι της «περιβαλλοντικής εισφοράς», που θέσπισε ο ΣΥΡΙΖΑ και τώρα επανέρχεται δριμύτερο από τη ΝΔ. Το ίδιο συμβαίνει και με το χαράτσι της πλαστικής σακούλας, που ήδη «αναβάθμισε» η κυβέρνηση. Ταυτόχρονα αποδέχεται πλήρως τη δυσβάσταχτη για τους δήμους «Τιμολογιακή πολιτική» του ΕΔΣΝΑ (Σύνδεσμος των δήμων της Αττικής για την επεξεργασία και ταφή των αποβλήτων με καθοριστική όμως τη συμμετοχή της Περιφέρειας στη Διοίκησή του) απέναντι στους δήμους μέλη του, συριζέικης κι αυτή προέλευσης.

Από τα παραπάνω, το συμπέρασμα βγαίνει αβίαστα: Όσο πιο πολύ κουρνιαχτό προσπαθούν να σηκώσουν με τον καυγά τους ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ και οι παρατάξεις τους σε περιφερειακό και δημοτικό επίπεδο πάνω σε επιμέρους πλευρές της διαχείρισης των αποβλήτων τόσο πιο πολύ αναδεικνύεται η ταύτισή τους στα βασικά ζητήματα, που συνθέτουν τη στρατηγική επιδίωξη του κεφαλαίου και στον τομέα της διαχείρισης των αποβλήτων.

Σχετικά με ειδικότερες πλευρές του ΤΣΔΑ:

1.Παραμένουν οι εξωπραγματικοί στόχοι για την ανακύκλωση με Διαλογή στην πηγή των διαφόρων ρευμάτων δημοτικών αποβλήτων με ορόσημο το 2025 με μικρές μόνο διαφορές από αυτές του ΕΣΔΑ – 2020. Στόχοι για να ρίχνουν στάχτη στα μάτια αφού προτεραιότητα του κεφαλαίου για τη χώρα παραμένει η καύση των ανακυκλώσιμων δημοτικών αποβλήτων (Χαρτί-Χαρτόνι, Πλαστικά, Ξύλο, Υφάσματα), που έχουν υψηλή θερμογόνο δύναμη και αποτελούν το 93% των ξηρών ανακυκλώσιμων υλικών (ΑΥ). Αυτό υπηρετούν  οι περιβόητες μονάδες επεξεργασίας σύμμεικτων αποβλήτων (ΜΕΑ). Εξωπραγματικοί είναι και οι στόχοι για την ανακύκλωση των δημοτικών αποβλήτων συσκευασίας (Α.Σ.) (Χαρτί-Χαρτόνι, Πλαστικά, Μέταλλα, Γυαλί), που είναι και ο ιδιαίτερος στόχος της ΕΕΑΑ ΑΕ (μπλε κάδοι). Σε σύνολο 9.998 τόνων Α.Σ. το 2025 (9.932 τόνοι το 2019) προβλέπεται στο ΤΣΔΑ να εκτιναχθεί η ανακύκλωση στους 4.678 τόνους (1.655 τόνοι το 2019), ποσοστό 46,8%(16,7% το 2019).

2.Σε σχέση και με τα παραπάνω το ΤΣΔΑ Αμαρουσίου - η Διοίκηση Αμπατζόγλου να μη ξεχνιόμαστε - αποφεύγει «όπως ο διάολος το λιβάνι» να αποτιμήσει την οικονομική αφαίμαξη, που προκαλεί κάθε χρόνο στο δήμο η χωριστή αποκομιδή των μπλε κάδων. Αφαίμαξη της τάξης των 800.000 €/τον, την οποία σύμφωνα με την ψευδεπίγραφη αρχή της δήθεν «διευρυμένης ευθύνης των παραγωγών» όφειλε να καλύπτει η «ΕΕΑΑ ΑΕ», ως θεσμικός εκπρόσωπός τους.

3.Εμφανήςείναι η αστοχία του ΤΣΔΑ να αποτυπώσει σωστά τις πραγματικές επιδόσεις των απορριμματοφόρων (Α/Φ) συλλογής και μεταφοράς των σύμμεικτων αποβλήτων του δήμου προς τη χωματερή Φυλής. Παίρνει ως μέση πληρότητα Α/Φ το υπερβολικό 9,6 τον/δρομολόγιο  και καταφεύγει σε αυθαίρετες, σε βάρος της ασφάλειας των υπολογισμών,  υποθέσεις θεωρώντας «ότι η μέση πυκνότητα των ΑΣΑ [σ.σ.: «αστικά στερεά απόβλητα»] στο απορριμματοφόρο είναι περίπου 0,70 t/m3, και η μέση χωρητικότητα απορριμματοφόρου τα 16 m3». Ανάλογες υποθέσεις γίνονται και για τους υπάρχοντες μπλε κάδους  στο δήμο.

4.Το υφιστάμενο λειτουργικό κόστος αποκομιδής του συνόλου των αποβλήτων, 42.716 τόνοι το 2019, χωρίς την καταβολή στον ΕΔΣΝΑ, υποβαθμίζεται στο ΤΣΔΑ σε 4.164.611€,(97,50€/τόνο). Σε αυτό, όμως, δεν περιλαμβάνεται το σημαντικό κόστος της διοικητικής υποστήριξης. Δεν περιλαμβάνονται επίσης οι πληρωμές Π.Ο.Ε., οι αποσβέσεις κινητού εξοπλισμού και άλλων υποδομών για τον υπολογισμό του συνολικού ανά τόνο κόστους αποκομιδής και άλλα κονδύλια ενώ εμφανώς υποτιμημένος είναι ο αριθμός, άρα και η αμοιβή εργασίας, του προσωπικού καθαριότητας που εμπλέκεται κατά κύρια απασχόληση με την αποκομιδή των αποβλήτων. Συνυπολογίζοντας τα παραπάνω το συνολικό ανά τόνο κόστος αποκομιδής εκτιμάται περίπου διπλάσιο του πιο πάνω.

5. Σχετικά με τα Πράσινα Σημεία (Π.Σ.) λόγος γίνεται για Μεγάλο και για Μικρό Πράσινο Σημείο, διαχωρισμός που έχει πλέον καταργηθεί με το Ν.4819/2021, με το ρόλο των μικρών Π.Σ. να μεταφέρεται στο εξής στις Γωνιές Ανακύκλωσης. 

6.Το ΤΣΔΑ δεν προτείνει τίποτα συγκεκριμένο για τη βελτίωση των υποβαθμισμένων συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας του προσωπικού στην Υπηρεσία Καθαριότητας του δήμου.

7.Το ΤΣΔΑ είναι σκόπιμα ημιτελές καθώς δεν κάνει αναφορά στις υποδομές επεξεργασίας – τελικής διάθεσης των σύμμεικτων αποβλήτων, παρόλο που η δυναμικότητα και χωροθέτηση των κεντρικών ΜΕΑ είναι γνωστή. Το ίδιο ισχύει και για τη θηριώδη μονάδα καύσης των υπολειμμάτων (1000 τον/ημ.)των ΜΕΑ της Αττικής και της Στερεάς Ελλάδας, όπου κι αν αυτή τελικά χωροθετηθεί.

8.Αναγνωρίζεται ότι με την επίτευξη των στόχων του ΤΣΔΑ «το λειτουργικό κόστος συλλογής & μεταφοράς, αναμένεται να αυξηθεί μεσοσταθμισμένα περίπου 15-20% από το υφιστάμενο», κύρια λόγω της χωριστής συλλογής των βιοαποβλήτων (καφέ κάδοι). Γεγονός, που επιβεβαιώνει τις εκτιμήσεις ανακοινώσεων της ΛΣ για ήδη υφιστάμενο πρόσθετο ετήσιο κόστος αποκομιδής του φορτίου των «μπλε κάδων» της τάξης των 800.000 έως και 1.000.000 €!

9. Τέλος, στην ενότητα «Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τις εφαρμοζόμενες πρακτικές» γίνεται λόγος για τις επιπτώσεις «κατά τη συλλογή και μεταφορά των παραγόμενων ΑΣΑ, όσο και από την διαχείρισή τους». Αγνοείται όμως η μακράν σοβαρότερη επίπτωση στην υγεία και το περιβάλλον από τη διαχείριση των απορριμμάτων του δήμου, και ειδικότερα κατά τη φάση της τελικής τους διάθεσης, που  αφορά στην ευρύτερη περί τη χωματερή Φυλής περιοχή (Θριάσιο, Δυτική Αθήνα). Είναι αυτή που κυρίως δέχεται τον καταιγισμό των καρκινογόνων και άλλων επικίνδυνων χημικών ρύπων μαζί και παθογόνων μικροοργανισμών. Η παραπάνω προσέγγιση του ΤΣΔΑ αποτελεί συνειδητή επιλογή, μακριά από κάθε έννοια επιστημονικής ανάλυσης, με σκοπό να αποφευχθεί οποιαδήποτε αναφορά στο καρκινογόνο - και όχι μόνο - ηφαίστειο, που λέγεται χωματερή Φυλής, και στους υπαίτιούς του.

Αμελητέες, όπως υπονοεί το ΤΣΔΑ με την ένοχη σιωπή του και σε αυτή την ενότητα, δεν είναι ούτε οι επιπτώσεις στο εργασιακό περιβάλλον και στην υγιεινή και ασφάλεια της εργασίας των εργαζομένων σε όλο το φάσμα της διαχείρισης των αποβλήτων του δήμου. Όσο για τον ανοιχτό, παράνομο σκουπιδότοπο, που κατ’ ευφημισμό αποκαλείται «Σταθμός Μεταφόρτωσης Αποβλήτων» (ΣΜΑ), η απουσία κάθε σχετικής αναφοράς στο ΤΣΔΑ «βγάζει μάτι».

Η Λαϊκή Συσπείρωση, ο συνδυασμός του ΚΚΕ στην Τοπική Διοίκηση, δεν έχει αντίρρηση για ένα ΤΣΔΑ σε αντιπαράθεση με τις αντιλαϊκές «αρχές» και στόχους του κεφαλαίου, όπως αυτές αποτυπώνονται στα εκάστοτε ΕΣΔΑ και ΠΕΣΔΑ (Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων) των αστικών κομμάτων, στο πλαίσιο των συνολικότερων θέσεών μας για τη διαχείριση των αποβλήτων στη χώρα και στην Αττική ειδικότερα. Θέσεις, που επανειλημμένα το ΚΚΕ έχει προβάλει και συνεχίζει να το κάνει, σε Δήμους, Περιφέρειες, Βουλή και Ευρωβουλή, μέσα από το Ριζοσπάστη και το πόρταλ του 902, με εκδηλώσεις που οργανώνει αλλά και με τη συμμετοχή και συμπαράστασή του στις αγωνιστικές κινητοποιήσεις του μαζικού ταξικού κινήματος για διαχείριση των αποβλήτων, με προμετωπίδα:

- ΟΧΙ στην εμπορευματοποίηση της διαχείρισης των απορριμμάτων και σε κάθε μορφή ιδιωτικοποίησης που συνεπάγεται αυτή,  όχι στις ΣΔΙΤ και στις συμβάσεις παραχώρησης.

- ΟΧΙ στη μετατόπιση των βαρών στις πλάτες των λαϊκών στρωμάτων μέσα από τα ανταποδοτικά τέλη. Το κόστος των προγραμμάτων, εξοπλισμού και έργων για την ορθολογική διαχείριση των αποβλήτων, που ανταποκρίνονται στις ανάγκες της λαϊκής οικογένειας και στην προστασία του περιβάλλοντος, να προέρχονται από κεντρικούς δημόσιους πόρους που θα τροφοδοτούνται από πρόσθετη προς τούτο φορολόγηση του κεφαλαίου, στην προοπτική κατάργησης των ανταποδοτικών τελών καθαριότητας.

- Παλεύουμε για την απόλυτη διασφάλιση όλων των εργαζόμενων, σε δημόσιους φορείς διαχείρισης των αποβλήτων,  χωρίς όρους και προϋποθέσεις, με πλήρη εργασιακά δικαιώματα.